ठूलीभेरी नगरपालिका–२ कुम्ली डोल्पाका दिलमाया विक सधैँ घरको काममा व्यस्त रहने गरेकामा आजभोलि केही समय निकालेर विद्यालयमा आइ नियमित छलफल गरिरहनुभएको छ । उहाँले आफ्ना छोराछोरीको पढाइ कस्तो छ र कुन विषयमा कमजोर छ भनी नियमित शिक्षकसँग छलफल, अन्तरक्रिया गरिरहनुहुन्छ । घर, आँगन र पानी पँधेरोमा मात्र दिन बिताउने यहाँका अधिकांश महिला दिलमायाको क्रियाशीलता देखेर आज दङ्ग मात्र छैनन्, सल्लाह, सुझावसमेत माग्न थालेका छन् । विद्यालयमा आफ्ना बालबालिकालाई पढाउने मात्र होइन, पढे, नपढेको प्रभावकारी अनुगमनसमेत दिलमाया गर्दै आउनुभएको छ ।
उहाँले घरबाट २० मिटर ढाटा रहेको मन्मा आधारभूत विद्यालय कुम्लीमा दैनिक आएर छलफलसमेत गरिरहनुभएको शिक्षक जयकृष्ण हमालले जानकारी दिनुभयो । उहाँ आएर छलफल गरेको देखेका अन्य अभिभावकसमेत आजभोलि विद्यालयमा आएर बालबालिकाको विषयमा बुझ्न थालेका छन् । अभिभावकमा चेतनाको विकाससमेत भएको उनीहरुको भनाइ छ । अनावश्यकरूपमा घुमेर खर्चिने समय अहिले बालबालिका पढाएर बित्ने गरेको अर्का अभिभावक दिनेश रोकायले बताउनुभयो ।
विद्यालयमा आएर छलफल गर्दा शिक्षक र अभिभावकबीच सम्बन्धसमेत राम्रो हुने गरेको रोकायको भनाइ छ । विद्यालयमा नियमित अभिभावक आएर ‘केयर’ गर्दा शिक्षकसमेत विद्यालयमा नियमित र समयमा पुग्ने गरेका छन् । डोल्पाको दिगो तथा न्यायोचित विकास प्रतिष्ठान (सेडा नेपाल)ले साविकका ३२ वटा गाविसमा युएसएआइडी, आरटिआइको आर्थिक सहयोगमा कार्यक्रम गर्दै आएको छ ।
प्रारम्भिक चरणका बालबालिकाको शिक्षामा सुधार ल्याई उनीहरुको सर्वाङ्गिण विकास गर्ने लक्ष्यका साथ डोल्लाका कक्षा १ देखि ३ सम्मका करीब १०९ विद्यालयमा १९ महीने कार्यक्रम शुरु भई काम भइरहेको कार्यक्रम संयोजक योगेन्द्र बुढाले बताउनुभयो । कार्यक्रम लागू भएदेखि अहिलेसम्म जिल्लाका आठ स्थानीय तहका विद्यालयमा अन्तरक्रिया, अभिभावक भेला र संयुक्त छलफल गरी खेलबाट पढाइलाई प्रभावकारी बनाउन सकिन्छ भन्ने ज्ञानसमेत दिइएको छ ।
विद्यालयमा मुखसम्म नदेखाउने र बालबालिकासमेत विद्यालयमा नपढाउने अभिभावक अहिले विद्यालयमा छोराछोरी ल्याएर विद्यालयमा छोड्ने र बेलुका लिन आउनेसम्मको वातावरण तयार भएको बुढाको भनाइ छ । कार्यक्रमको प्रभावकारिता निकै बढेको अर्का अनुगमनकर्ता शेरबहादुर खत्रीले बताउनुभयो । अहिले डोल्पाका सबै घरमा विद्यार्थी पढाउनका लागि पढाइ कुना निर्माण गरिएको छ ।
खाना पकाउने कोठामा सीमित आकारको स्थानमा पढाइ कुना बनाएर दैनिक खाना पकाउने समयमा अभिभावकले छोराछोरी पढाउने गरेको अर्का कुम्लीका स्थानीय डम्बर रोकायले बताउनुभयो । त्यस्तै यो कार्यक्रममा ठाउँ–ठाउँमा पढाइको लागि मेला आयोजनासमेत हुने गरेको छ । अभिभावक विद्यार्थी र जनप्रतिनिधिसँगै राखेर पढाइ मेला हुँदै आएको छ । पढाइ मेला भएपछि फोक्सुण्डो आधारभूत विद्यालय खदाङमा आफ्ना बालबालिकाको शैक्षिक गुणस्तर बुझ्न सजिलो भएको अभिभावक तिले बुढाले बताउनुभयो । विद्यालय परिसरमा शैक्षिक सामग्रीको प्रयोग र प्रभावका विषयमा समेत दिनहुँ छलफल हुँदै आएको छ ।
कक्षा १, २ र ३ का बालबालिकाका लागि छुट्टाछुट्टै राखिएको कक्षा स्टलमा बालबालिकालाई एक÷एक गरेर निश्चित समय दिएर पढ्न, भन्न र लेख्न लगाएर पढाइ मेलामा छलफल गरिँदै आएको छ । आफ्ना बालबालिकाको शैक्षिक गुणस्तर बुझ्न पहिलो पटक पढाइ मेलामा सहभागी भएका अभिभावक जङ्गबहादुर रोकायाले प्रारम्भिक कक्षा पढाइ कार्यक्रमअन्तर्गतको पढाइ कुना मेलाले पढाइमा सुधार ल्याएको बताउनुभयो ।
त्रिपुरासुन्दरी नगरपालिकाका प्रमुख ओमबहादुर बुढाले विगतमा कृषिलाई प्राथमिकता दिएर स्याउ, ओखर र अङ्गुर खेतीलाई बजेट विनियोजन गरेकोमा अब नगरको पहिलो प्राथमिकतता शिक्षालाई दिएर बजेट विनियोजन गरिने बताउनुभयो ।
