
अनुसूची १
माध्यमिक शिक्षा (कक्षा ११-१२) ऐच्छिक विषय
(क) ऐच्छिक पहिलो पत्र
| क्र.स. | कक्षा ११ का ऐच्छिक विषय | कक्षा १२ का ऐच्छिक विषय |
| १ | भौतिक विज्ञान (Physics) | भौतिक विज्ञान (Physics) |
| २ | लेखाका सिद्धान्तहरू (Principles of Accounting) | लेखाका सिद्धान्तहरू (Principles of Accounting) |
| ३ | ग्रामीण विकास (Rural Development) | ग्रामीण विकास (Rural Development) |
| ४ | विधिशास्त्र र कानुनी सिद्धान्त (Jurisprudence and Legal Theories) | नेपालको न्याय र कानुन प्रणाली (Nepalese Legal System) |
| ५ | स्वास्थ्य तथा शारीरिक शिक्षा (Health and Physical Education) | स्वास्थ्य तथा शारीरिक शिक्षा (Health and Physical Education) |
| ६ | खेलकुद विज्ञान (Sports Science) | खेलकुद विज्ञान (Sports Science) |
| ७ | बालविकास र सिकाइ (Child Development and Learning) | शैक्षणिक पद्धति र मूल्याङ्कन (Instructional Pedagogy and Evaluation) |
| ८ | मनोविज्ञान (Psychology) | मनोविज्ञान (Psychology) |
| ९ | इतिहास (History) | इतिहास (History) |
| १० | लैङ्गिक अध्ययन (Gender Studies) | लैङ्गिक अध्ययन (Gender Studies) |
| ११ | अतिथि सत्कार व्यवस्थापन (Hospitality Management) | अतिथि सत्कार व्यवस्थापन (Hospitality Management) |
| १२ | बाली विज्ञान (Agronomy) | बाली विज्ञान (Agronomy) |
| १३ | प्राकतिक चिकित्सा (Naturopathy) | प्राकतिक चिकित्सा (Naturopathy) |
| १४ | मानवमूल्य शिक्षा (Human Value Education) | मानवमूल्य शिक्षा (Human Value Education) |
| १५ | मूर्तिकला (Sculpture) | मूर्तिकला (Sculpture) |
(ख) ऐच्छिक दोस्रो पत्र
| क्र. स. | कक्षा ११ का ऐच्छिक विषय | कक्षा १२ का ऐच्छिक विषय |
| १ | रसायन विज्ञान (Chemistry) | रसायन विज्ञान (Chemistry) |
| २ | शिक्षा र विकास (Education and Development) | शिक्षा र विकास (Education and Development) |
| ३ | भूगोल (Geography) | भूगोल (Geography) |
| ४ | कार्यविधि कानुन (Procedural Law) | कानुनको मस्यौदा (Legal Drafting) |
| ५ | समाजशास्त्र (Sociology) | समाजशास्त्र (Sociology) |
| ६ | आयुर्वेद (Ayurved) | आयुर्वेद (Ayurved) |
| ७ | व्यवसाय अध्ययन (Business Studies) | व्यवसाय अध्ययन (Business Studies) |
| ८ | भाषा विज्ञान (Linguistics) | भाषा विज्ञान (Linguistics) |
| ९ | राजनीतिशास्त्र (Political Science) | राजनीतिशास्त्र (Political Science) |
| १० | दर्शनशास्त्र (Philosophy) | दर्शनशास्त्र (Philosophy) |
| ११ | जनसङ्ख्या अध्ययन (Population Studies) | जनसङ्ख्या अध्ययन (Population Studies) |
| १२ |
बागवानी (Horticulture) (फलफूल, तरकारी, पुष्प र च्याउ खेती) |
बागवानी (Horticulture) (फलफूल, तरकारी, पुष्प र च्याउ खेती) |
| १३ | खाद्य र पोषण (Food and Nutrition) | खाद्य र पोषण (Food and Nutrition) |
| १४ | नृत्य (Dance) | नृत्य (Dance) |
ग) ऐच्छिक तेस्रो पत्र
| क्र. स. | कक्षा ११ का ऐच्छिक विषय | कक्षा १२ का ऐच्छिक विषय |
| १ | जीव विज्ञान (Biology) | जीव विज्ञान (Biology) |
| २ | अर्थशास्त्र (Economics) | अर्थशास्त्र (Economics) |
| ३ | पर्यटन र पर्वतारोहण अध्ययन (Tourism Mountaineering Studies) | पर्यटन र पर्वतारोहण अध्ययन (Tourism Mountaineering Studies) |
| ४ | कम्प्युटर विज्ञान (Computer Science) | कम्प्युटर विज्ञान (Computer Science) |
| ५ | बुढ्यौली शिक्षा तथा स्याहार शिक्षा (Gerontology and Care Taking Education) | बुढ्यौली शिक्षा तथा स्याहार शिक्षा (Gerontology and Care Taking Education) |
| ६ | योग तथा ध्यान (Yog and Meditation) | योग तथा ध्यान (Yog and Meditation) |
| ७ | वाद्यवादन (Vocal/Instrumental) | वाद्यवादन (Vocal/Instrumental) |
| ८ | सिलाइ तथा बुनाइ (Sewing and Knitting) | सिलाइ तथा बुनाइ (Sewing and Knitting) |
| ९ | संवैधानिक कानुन (Constitutional Law) | देवानी तथा फौजदारी कानुन र न्याय(Civil and Criminal law and justice) |
| १० | आमसञ्चार अध्ययन (Mass Communication Studies) | आमसञ्चार अध्ययन (Mass Communication Studies) |
| ११ | संस्कृति (Culture) | संस्कृति (Culture) |
| १२ | फेसन डिजाइनिङ (Fashion Designing ) | फेसन डिजाइनिङ (Fashion Designing ) |
| १३ | सिनेमा तथा डकुमेन्ट्रि उत्पादन (Film and Documentary Production) | सिनेमा तथा डकुमेन्ट्रि उत्पादन (Film and Documentary Production) |
| १४ | पशुपालन, पन्छीपालन र माछापालन Husbandry, Poultry and Fisheries) | पशुपालन, पन्छीपालन र माछापालन Husbandry, Poultry and Fisheries) |
| नेपाली (Nepali) | नेपाली (Nepali) | |
| १६. | अङ्ग्रेजी (English) | अङ्ग्रेजी (English) |
| १७. | मैथिली | मैथिली |
| १८. | नेवारी | नेवारी |
| १९. | हिन्दी | हिन्दी |
| २० | चिनियाँ | चिनियाँ |
| २१. | जर्मन | जर्मन |
| २२. | जापानिज | जापानिज |
| २३ | कोरियन | कोरियन |
| २४ | उर्दू | उर्दू |
| २५ | फ्रेन्च | फ्रेन्च |
| २६ | हिब्रू | हिब्रू |
| २७ | अरेबिक | अरेबिक |
| २८ | संस्कृत | संस्कृत |
| २९ | पाक कला (Culinary Arts) | पाक कला (Culinary Arts) |
| ३० | बजारशास्त्र (Marketing) | बजारशास्त्र (Marketing) |
(घ) ऐच्छिक चौथो पत्र
| क्र.स. | कक्षा ११ का ऐच्छिक विषय | कक्षा १२ का ऐच्छिक विषय |
| १ | गणित (Mathematics) | गणित (Mathematics) |
| २ | प्रायोगिक गणित (Applied mathematics) | प्रायोगिक गणित (Applied mathematics) |
| ३ | वाणिज्य गणित (Business Mathematics) | वाणिज्य गणित (Business Mathematics) |
| ४ | मानव अधिकार (Human rights) | मानव अधिकार (Human rights) |
| ५ | पुस्तकालय तथा सूचना विज्ञान (Library Information Science) | पुस्तकालय तथा सूचना विज्ञान (Library Information Science) |
| ६ | गृह विज्ञान (Home Science) | गृह विज्ञान (Home Science) |
| ७ | वातावरण विज्ञान (Environment Science) | वातावरण विज्ञान (Environment Science) |
| ८ | साधारण कानुन (General Law) | साधारण कानुन (General Law) |
| ९ | वित्तशास्त्र (Finance) | वित्तशास्त्र (Finance) |
| १० | सहकारी व्यवस्थापन (Co-operative Management) | सहकारी व्यवस्थापन (Co-operative Management) |
| ११ | बौद्ध दर्शन (Buddist Philosophy) | बौद्ध दर्शन (Buddist Philosophy) |
| १२ | प्रायोगिककला (Applied Arts) | प्रायोगिककला (Applied Arts) |
| १३ | गायन (Signing) | गायन (Signing) |
| १४ | चित्रकला (Painting) | चित्रकला (Painting) |
| १५ | रेसम खेती र मौरीपालन (Sericulture and Bee Keeping) | रेसम खेती र मौरीपालन (Sericulture and Bee Keeping) |
| १६. | सौन्दर्यकला र केशकला (Beautician and Hairdressing) | सौन्दर्यकला र केशकला (Beautician and Hairdressing) |
| १७. | औषधिजन्य जडीबुटी (Medicinal Herbals) | औषधिजन्य जडीबुटी (Medicinal Herbals) |
| १८. | प्लम्बिङ र वाइरिङ (Plumbing and Wiring) | प्लम्बिङ र वाइरिङ (Plumbing and Wiring) |
| १९. | आन्तरिक सजाबट (Internal Decoration) | आन्तरिक सजाबट (Internal Decoration) |
| २० | होटेल व्यवस्थापन (Hotel Management) | होटेल व्यवस्थापन (Hotel Management) |
Source: विद्यालय शिक्षाको राष्ट्रिय पाठ्यक्रम प्रारूप, २०७६


